Sait Çetinoğlu: Kırmızı Yanlışlarımı Çok Severim

“Acı gerçek,… ‘bizi yükselten’ yalandan daha yararlıdır’ V.İ.Lenin
28/29 Ocak 1921 tarihinde Trabzon açıklarında Karadeniz’de trajik bir şekilde öldürülen Türkiye Komünist Partisi kurucusu Mustafa Suphi ve 14 TKP yöneticisinin ölümlerinden üretilen bir efsanenin arkasında gizlenen ve bugüne kadar tartışılmayan zaafların gün ışığına çıkarılması açısından Emrah Cilasun’nun çalışması , acı bir gerçeğin belgelenmesi niteliğindedir. Tarihin soğukkanlı bir irdelenmesi olarak, Cilasun’un, bu son derece titiz çalışması, resmi tarihin karanlık noktasına ışık tuttuğu gibi, komünist hareketin resmi tarihinin de karanlık noktasını aydınlatır. Bu konuda devrimci harekette hala var olan totolojik söylemi ortadan kaldırır. Belgeleme, dönemin net fotoğrafını okuyucuya sunduğu, dönemin ilişkilerini ortaya serdiği gibi, zaafların süreğenliği açısından günümüzdeki komünist hareketlerin de bu acı tecrübeden alacağı dersleri de işaret etmesi bakımından güncele dair bir çalışma olarak gerekli önem verilmesi gerekir. çalışma. devrimci hareketlerin ders çıkarması ve sağlıklı politika üretebilmeleri açısından yol gösterici bir belgedir. Suphi ve arkadaşlarının trajik sonu, temeli olmayan strateji, taktik ve ittifakların sonucunun, trajediyle sonuçlanacağının trajik örneğidir.
Cilasun’un çalışması, aynı zamanda Sovyetlerin dış politikasını belirleyen etkenin, devrimci idealizmin olması gerekirken yerine geçirilen diplomasinin, uluslararası devrimci harekette yarattığı zaafların vurgulanması bakımından bir Komintern eleştiridir de. Karabekir’in Suphi’nin katledilmesinden sonra temsilciliklere gönderdiği bildiri/direktif Sovyet diplomatlarını rahatlatmıştır: “[Mustafa Suphi’lerin] Türkiye’de ihtilâl çıkarmak üzere İngilizler tarafından gönderildikleri anlaşıldı. Bu mesele şahsen İngilizlerce maruf ve mergub ve esasen İngiliz ve Antanta tarafından ‘Hürriyet ve İtilâf Fırkası’na intisab etmiş olan Mustafa Suphi’nin memlekette ancak İngilizlerin hesabına ve Antanta lehine bir ihtilâl koparmak niyetiyle memlekete girdiğine dair büyük şüpheler tevlid etmiştir. Bilhassa Şaki Ethem’in iki kardeşiyle birlikte komünist taraftarı oldukları ve Mustafa Suphi ile muhabereleri olduğu halde, Ankara Hükümeti’ne isyan ve Yunanlılarla müştereken ordumuz aleyhine harbe kıyam etmeleri bu şüpheyi takviye etti. Memleketin her tarafında Mustafa Suphi aleyhinde dehşetli nümayiş oldu.’ (s 184) Karabekir, icap edenlere Suphi ve arkadaşlarını İngiltere ve Antant hesabına çalıştığının bildirilmesini ister. Son cümle de ifade edilen Ankara’nın organize ettiği, Erzurum’dan başlayıp Trabzon’da Sovyet temsilcilerinin gözü önünde biten şiddetin dozu da, komünistlerin Anadolu’da kitle tabanının olmadığı, Sovyet yetkililerinden gelecek maddi yardımı tehlikeye düşürmeden usulünce anlatıldığı bir mizansendir.
Cilasun, dönemin net fotoğrafında milli mücadelenin bileşenlerini, fırsatları,dengeyi ve çelişkilerini belirleyerek Mustafa Suphi olayını tahlil eder. TKP’nin yanlışlarının yanında, Komünist hareketin reel-politik’e kurban edilmesine işaret eder. Mustafa Suphi’nin öldürülüşünün hemen ardından 16 Mart 1921’de Sovyetler Ankara ile bir anlaşma imzalayacaktır. Ankara ve Moskova’nın İngilizlerle anlaşma imzalamaları da tuhaf bir tesadüf eseri aynı güne denk gelmektedir. Bu anlaşmaların Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş anlaşması olduğunu rahatça söyleyebiliriz.
Çalışma bir biyografi çalışmasının çok ötesinde bilgiler ve belgeler içermektedir. Cilasun, çeşitli yayınlarda ve arşivlerde dağınık olarak duran belgeleri kronolojik olarak bir araya getirip Mustafa Suphi olayının gerçek bir kompozisyonunu çizer. Bu kompozisyondan hareketle, Mustafa Suphi ve arkadaşlarının trajik sonundan günümüzde alınacak dersleri cesaretle ortaya koyar. Trajik ölümün, Mustafa Suphi’nin ideolojik yetersizliğinin ve Partinin zaaflarının üstünü örtmesi, bu yetersizlik ve zaafların tartışılmaması, tartışma geleneğinin oluşmaması ve özeleştiri mekanizmasının gelişmemesi, zaafların gelenek olarak günümüze taşınmasını neden olmuş ve yanlışlıklar zinciri ile yanlış ideolojik hat pekiştirilmiştir. Kırmızı yanlışlara dokunulmamıştır.
Dönemin ideolojik iklimini şekillendiren İttihatçılık, Mustafa Suphi ve arkadaşlarında da egemendir. Suphi ve arkadaşlarının kendilerini komünist olarak ifade etmeleri ittihatçı geçmişleriyle bir kopuşu yansıtmaz. Dolayısıyla, Parti her ne kadar Marxizmden söz etse, dilinde bu jargonu kullansa da İttihatçı gelenekten gelen Mustafa Suphi ve diğer yöneticilerin kendilerini milliyetçilikten arındıramamışlardır. Cilasun, TKP’nin bıraktığı belgelerden “TKP kadrolarının hakim ulus milliyetçiliğine karşı tavır almada bir hayli ayak sürüdüklerini göstermektedir’ (s 67) yargısına varmaktadır. Bu durum devrimci harekete geleneksel bir zaaf olarak sirayet etmiş milli mücadeleyi anlamlandıramamaya, yanlış anlamaya sebep olmuş, hakikatin kadrolara ve kitlelere yanlış empoze edilmesi sonucu kitleler ve kadrolar yollarını şaşırmıştır. Bu gün kendilerini devrimci olarak niteleyen hareketlerin ideolojik sefaletinin arkasında bu gelenek yatmaktadır.
TKP’nin ideolojik hattı, bu partinin fiili ajanları zahmete sokmayacak ölçüde saldırıya ve tasfiyeye açıktır. (s 72) Bu gelenek de maalesef süreğenleşecektir. Her tefkifatta aynı sahne yaşanmaktadır. Partinin 1980’deki çözülüşünde bu yapılanmanın zaafları etkendir. TKP 12 Eylül 1980 sonrasında kendisine, TKP ile ilgisi bulunmayan bir olayla ilgili bilgisine müracaat edilen bir partili bir gazetecinin kapalı yer fobisi neticesi çözülmüştür. TKP Anadolu Hareketini yanlış tahlil eder, Eylül 1920 deki bir raporda ” Mustafa Kemal Paşa ile Doğu Cephesi Komutanı Kazım Karabekir Paşa’nın verdiği bilgilere göre, hükümet ve ordu çevrelerinde bolşevizme karşı duyulan tasvip ve sempati duygusu artmış bulunuyor ve hatta isyan hareketinin kimi üst düzey yöneticileri komünist olmak istemektedir’ (s 72) sözleri partinin gerçeklerden ne kadar uzak olduğunu göstermektedir. Parti bu görüntünün Sovyetlerden yardım alma amacıyla verildiğini anlayamamaktadır. Parti, İttihatçılığı ve Kemalistlerin İttihatçı geçmişini unutmuştur.
Aynı tarihte Fransızlar Kemalistleri son derece net tahlil etmektedir.’ TKP değil ama Fransızlar, Ankara’nın oynadığı bu komünistlik oyununun farkındadırlar. Ankara’nın kurduğu sahte Komünist Partisi hakkında Fransız Levan Ordusu Başkomutanı’nın Paris’e yolladığı raporda söyle demiştir: Türk milliyetçileri daha erken davrandılar ve Baku Kongresi’nden sonra Anadolu’ya sızmaya hazırlanan Mustafa Subhi türünden komünistler buna zaman bulamadan, Anadolu, şubeleri ve propaganda büroları şaşırtıcı bir hızla teşkilatlanmış kendi Komünist Partisi’ne sahip oldu… Oyun oynanmıştı: Mustafa Subhi ve arkadaşları dışlanmıştı ve Ankara hükümeti tümüyle kendisine bağlı ve Moskova’dan bağımsız bir Komünist Partisi oluşturmuştu… Ankara’da kurulan sözümona Komünist Partisi’nin gerçek amacı bu. Her yönüyle, savaş döneminde Talat Paşa’nın emriyle Türkiye’nin 1917’de Stockholm’de düzenlenen Sosyalist Enternasyonal Kongresi’nde temsil edilmesi amacıyla kurulan meşhur Sosyalist Parti’yi hatırlatıyor’ (s 73) Mustafa Suphi bu sahte partiyle birleşmek için Anadolu’ya gelmektedir. Suphi ve arkadaşları Ankara’ya ulaşsalardı da bir şeylerin değişmeyeceği TKP’nin bıraktığı belgelerden anlaşılmaktadır.
Suphi, Anadolu’daki mücadeleyi de doğru tahlil edememektedir. Esas yönünü Ankara’ya, konformistlere çevirmiştir.(s 75) TKP, Ethem Bey hareketinin karşısında Ankara’nın yanındadır. TKP, Ethem Bey’le arasında derin bir mesafe koyar: “[B]izler Ethem’in ve yandaşlarının Batı Cephesi’nde, Anadolu Cephesi’nde devrimci Anadolu hükümetine karşı çılgınca, anarşik çıkışını lanetliyoruz. Anadolu’daki devrimci hareketin destekçileri olarak bizlerin bu gibi şahıslarla hiçbir ilişkisi ve hiçbir ortak yanı olmamıştır ve olamaz.’ (s 185) TKP politikası teslimiyetçidir, devrimci hareketlerle ilişki kurmak yerine Ankara’yı ikna etmeye çalışır, paşalar arasındaki çelişkilerden (!) yararlanmaktan söz eder. (s 84) Bağımsız bir çizgiyle aşağıdan bir örgütlenme yerine, tepeden inmeci İttihatçı yöntemi sürdürür. Zaten propagandistleri ve Anadolu’ya gönderdikleri temsilcileri de eski İttihatçılardır. Türkiye’ye girebilmek için Ankara’daki eski İttihatçılarla uzlaşmaktan çekinmez, adım adım her şeyinden taviz verir, hatta 1 Ocak 1920 tarihli Mustafa Suphi ve Ethem Nejat’ın birlikte imzaladıkları mektupta, Türkiye’ye girebilmek için yayın organına oto sansür uygulanması talimatı bile verilir: “Yeni Dünya’da hakiki ve ilmi Komünist edebiyatı intişar etmeli ve memlekete girmesi memnu olmayacak şekilde olmak şartıyla haırhahane tenkitler yapışmalıdır.’ (s 117)
Partinin örgütlenmesi ve yapılanmasından doğan zaaflar, trajik sonu hazırlayan sebeplerin başında geldiği, Cilasun’un kronolojik olarak verdiği belgelerle ortaya konmaktadır. Partinin ideolojik bir netliği yoktur. Belgelerden neredeyse herkesle işbirliği yapıldığı açıkça gözlenmektedir. Ermeni tehciri sırasında Der es Zor mutasarrıflığı görevinde bulunan ve kitlesel ölümleri örgütleyen Salih Zeki’yi TKP kadrolarında ve hatta temsilci olarak görmek vahim bir tablodur. Zaten Partinin Ermeni sorununa bakışında İttihatçı söylemin dışına çıkamaması, Ermeni kırımını mukatele olarak algılaması ve adlandırması sonucu olarak, Teşkilat-ı Mahsusa elemanı Salih Zeki gibilerle ilişkiyi mahzurlu görmez. Karabekir’in Maçka’da kafileden ayırdıkları TKP elemanlarına ilişkin “Türkistan’daki hidmet-i mezküreleri hakkındaki müteaddit zevatın şahadetlerinie binaen… serbestiye mahzar’ (s 183) olduklarını kaydeder. TKP, Yanı başında Ermenistan yok edilirken de seyircidir. Ermenistan’da Taşnak’ların devrilmesini alkışlarken, Ermeni halkının katledilmesini görmez.
Şurası da ilginçtir ki, Erzurum’da Suphilere karşı örgütlenen linç ve karşı propagandanın dili Kampanyanın hangi mutfakta pişirildiğinin işareti olarak okunabilir. Bu dil komünistlere karşı gelenekselleşerek bir şablon olarak günümüze uzanacaktadır. Muhafaza-ı Mukaddesat Cemiyeti’nin bildirisi sonrakilere rehber olmuştur.(s 147) Gerek anti-komünistler gerekse de devlet aynı dili kullanmaktadırlar. Bu da Suphi’lere karşı komplonun nereden işaret edildiğini gösterir.
İttihatçıların B kadrosunun egemen olduğu Ankara’nın, Suphi’nin öldürülmesinde kullandığı yöntem, içinden geldikleri İttihatçı geleneklere uygundur. Mustafa Suphilere karşı propaganda ile Adana 1909 (s 122), Suphi’lerin yolculuğu ile 1915’te Ermenilerin trajik yolculuğu (s 123) arasında benzerlikler şaşırtıcıdır. Cinayetin tetikçilerinin de gelecekte ayağa dolanmamaları için yok edilmelerinde de aynı İttihatçı yöntem uygulanır. Çerkez Ahmet ve arkadaşına uygulanan yöntem Yahya Kahya’ya da uygulanır. Bu yöntem günümüze de yabancı değildir. İncelemede, Şehitlik- mağduriyet- kahramanlık masalına karşı acı gerçek ortaya serilmiştir. “Karadeniz açıklarında 86 yıl önce işlenmiş olan katliam, devletin cebrine karşı nesilden nesile Mustafa Suphi’leri sahiplenen haklı ve meşru bir savunma refleksini beraberinde getirmiştir. Ne yazık ki, Türkiye devrimci hareketi günümüze kadar uzanan bu savunma ref¬leksini bir kahramanlık masalına dönüştürerek, Mustafa Suphi’yi ve önderlik ettiği TKP’yi -ve tabii bu arada kendini de- eleştiriden muaf tutmuştur. ‘Devrim şehidi’ kavramı, yapılması gereken bütün se¬rinkanlı tartışmaların önüne dikilmiştir. Kökleri tarihsel ve toplumsal açıdan epey derinlerde olan ‘şehit’ kavramı, Türkiye devrimci ha¬reketinin tamamına sirayet etmiştir.’ (s 94-95)
Acı gerçeğin inkarı ise, Türkiye devrimci harekette onulmaz yaralar açmıştır; “Ne hazindir ki, Türkiye devrimci hareketi, içinden geçtiği siyasal ve ideolojik buhranın prangasına vurulmuşken, yarattığı resmi tarihin gediklerini kapatamaz haldedir. O gedikten şimdilerde nasyonal sosyalistler kendilerine malzeme çıkartmakla meşguldürler tabii bir tür kafa karıştırma çabasının parçası olarak. Günümüz Türkiyesi’nde Mustafa Suphi’nin şahsında bir Türkçü/Turancı keşfedebilmektedirler. Suphi’nin 1920’de çekemediği ayrışım çizgisinin açıkta bıraktığı gedik, bugün nasyonal sosyalizmin propaganda malzemesi haline gelebilmektedir… 1921’de yaşanan ağır yenilgi siyasal ve ideolojik bir yenilgidir. Ve bu yenilginin sorumluluğu tamamen Mustafa Suphi’ye ve onun önderi olduğu TKP’ye aittir.’ (s 95) Suphi’lerin Ankara’yı yanlış tahlil etmeleri ve Sovyet yöneticilerinin Ankara’ya reel-politik perspektifinden bakışları Türkiye sol hareketine bir ideolojik körlük virüsü olarak bulaşmıştır.
Burada Cilasun’un sorduğu soruya cevap verelim: Şayet, Mustafa Suphi’nin yolculuğu Trabzon’da noktalanmayıp Ankara’ya kadar uzansaydı Suphi’ler hayatta kalabilirlerdi ancak devrimci hareket adına netice değişmezdi. Cilasun’un acı gerçeği ifade eden bu son derece cesaretli incelemesi, kırmızı yanlışlarımızı ortaya serdiği kol kırılır, sol içinde kalır geleneğine karşı, dürüst ve öğretici bir duruştur.

Kaynakça:
1-Aktaran: Cilasun Emrah, Mustafa Suphi’yle Yoldaşlarını Kim öldürdü?, Agora Kitaplığı, Ocak 2008, s 95
*Başlık ilhamını veren sevgili Sezai Sarıoğlu’na teşekkürler
2-Cilasun Emrah, Mustafa Suphi’yle Yoldaşlarını Kim öldürdü?, Agora Kitaplığı Ocak 2008, 214 shf.
3- “Soğuk Savaş’ ve “Detant’ her ne kadar İkinci Savaş sonrası terim olmasına karşın 16 Mart 1921 tarihinde imzalanan İngiliz-Sovyet Ticaret Antlaşması ve aynı tarihte imzalanan Sovyet-Türkiye Dostluk ve Kardeşlik Antlaşması ve Yine aynı gün Londra’da Bekir Sami ile Robert Vansittart arasında imzalanan anlaşma sonrası oluşan atmosfer “detant’ ruhu taşımaktadır. İngiliz-Sovyet Antlaşması tarafların çıkarlarına ve nüfuz alanlarına karşı eylemlerde bulunmaması hükmünü içermektedir. İngilizler Mart 1921 den itibaren Anadolu’daki Türk-Yunan Savaşında tarafsızdırlar. İstanbul’daki İngiliz Yüksek Komiseri John de Robeck’in ifadesiyle: “Bunun [Sovyet-İngiliz yumuşamasının] , Türkiye’de bir çözümü beraberinde getirecek uygun bir an olduğunu kavramak durumundayız; ve İmparatorluğumuzla Rusya arasında bir tampon oluşturmak bizim için bir hayati önemdedir.’ (Akt. Bülent Gökay, Emperyalizm ile Bolşevizm Arasında Türkiye çev. Sermet Yalçın Agora Kitaplığı 2006 s 153) Tampon bir devlet olarak Türkiye İngiliz çıkarlarına uygundur. Lozan’la birlikte, “Türkiye iki rakip güç arasında tampon olarak kalabilir ve böylece ulusal varlığını kurtarabilirdi… Sonunda, Türkiye’nin bağımsızlığı kuzeyde Rusya ve güneydeki Büyük Britanya arasında ne kadar mümkünse o kadar emniyetle sağlandı'( Bülent Gökay, Emperyalizm ile Bolşevizm … s 229) Bir başka açıdan da Lozan’da Türkiye Cumhuriyeti’nin “kuruluşu’nu, “[S]avaş sonrasının yeni dünya düzeninde zayıflamış pazarlara göre güçlü ulusal özelliği olan pazarların tercih edilir olduğu’ (Tolga Ersoy, Lozan Bir Antiemperyalizm Masalı Nasıl Yazıldı, Sorun Y. 2004 s.148) bir anlayışın eseri olduğunu da söyleyebiliriz. Sait Çetinoğlu, Yüzellilikler. www.peyamaazadi.org/foto/PdfDosyalari/Yuzellilikler.pdf
4- Salih Zeki Der es Zor’da en az 200.000 Ermeni’nin ölümünden sorumludur. Taner Akçam Ermeni Meselesi Hallolunmuştur, İletişim, 2008, s 65.
Dadrian, Salih Zeki’nin Talat’ın Suriye’ye gönderdiği iki cellatından biri olduğunu kaydeder: “Talat, iki cellatını kurban nüfusundan kalan bitap düşmüş ve bir deri bir kemik kalmış insanların kılıçtan geçirilmeleri için Halep ve Der Zor’a gönderdi. Onlardan biri Abdüllahat Nuri idi [Abdüllahat Nuri, Ankara hükümetininin dış işleri bakanı Yusuf Kemal’in (Tengirşek) kardeşidir. Suphi ve arkadaşları Ocak 1921başlarında Kars’tayken Yusuf kemal ve Rıza Nur Sovyetlerle görüşmek üzere Moskova yollarlındadırlar. Karabekir, Suphi ve arkadaşlarını bunlarla görüştürmek için Kars’ta bekletmektedir. Suphi 5 ocak 1921 tarihli raporunda Dr. Nazım’ın kayınbiraderi olan diğer bir soykırım suçlusu ve yıllarca dışişleri bakanlığını yürütecek Tevfik Rüştü’nün (Aras) Rusya’da komünizmi tedkik ve üçüncü Enternasyonal ile temin-i münasebet etmek üzere gideceklerini kaydeder (Cilasun s 124) Soykırım suçlamasıyla tutuklanan Nuri, Ermeni Patriği tehdit edilerek alına ifade ile Bekirağa bölüğünden çıkarılmıştır] Diğer özel cellat Salih Zeki idi. Salih Zeki, dehşetli ayrıntıları soykırım boyutlarının işareti olan kitlesel cinayetin en cehennemi yerlerinden biri olan Der Zor yakınlarındaki cinayetleri [bu satırların yazarı bu kitlesel cinayetlerin izlerine Der es Zor yakınlarındaki Mergadeh’te 2007 yılında bizzat şahit olmuştur, 100 yıla yakın süre geçmesine rağmen soykırımın izleri hala silinmemiştir http://www.rizgari.com/modules.php?name=News&file=article&sid=8905] fiilen yönetmiş ve bizzat yardımcı olmuştur. Salih Zeki, Kayseri sancağındaki Everek’ten nakledilmiş ve [katliama bulaşmak istemeyen mutasarrıf Ali Suat görevden alınarak] Der Zor bağımsız sancağının mutasarrıfı olmuştu. İddianame yok etmiş olduğu Ermenilerin sayısıyla övündüğünü kaydeder’ (Vahakn N. Dadrian, Ermeni Soykırımında Kurumsal Roller, Toplu Makaleler Kitap 1, çev Attila Tuygan, Belge Y. 2004. s 255 dpn.26)
“İskenderun konsolosu Hoffman 29 Ağustos 1916 tarihli bir raporda, haftalarca, aylarca süren zorunlu tehcir yolculuklarından sağ kalan Ermeni kafilelerine karşı yürütülen bir dizi katliamdan söz eder. Yüzeli kilometre uzunluğundaki Halep Der Zor vadisinde kiralık çerkes gruplarının göçmenlerden kalanların neredeyse hepsini kestiklerini anlatır.’ Vahakn N.Dadrian, Ermeni Soykırımında kurumsal Roller… s 112

Devam et...

Umut engel tanımaz!

TİB tarafından üçüncü kez engelenen Umut Gazetesi engel tanımıyor, umutgazetesi3.org olarak yayındayız
Üçüncü kez Türkiye İletişim Başkanlığı (TİB) tarafından engellenen, sizleri dünyada olup bitenleri iletmeyi ve gerçeklerin sesi olmayı amaçlayan gazeteniz Umut olarak, umutgazetesi3.org alan adımızla yayın hayatımıza devam ediyoruz. TİB’in sansürü nedeniyle kısa bir süre kesintiye uğrayan yayınımız nedeniyle tüm okurlarımızdan özür dileriz.
umutgazetesi2.org TİB tarafından 14 Temmuz 2017 tarihinde erişime kapatıldı. TİB tarafından “idari tedbir” kararı nedeniyle kapatılan internet sitemiz, hiçbir hukuki dayanak ve beyanat olmaksızın siyasi bir kararla sansür altına alındı. Özgür basını susturmak için siyasi iktidarın emirleriyle yapılan yasaklara ve keyfi engellemelere gerçekleri aktarmaya çalışan birçok dost basın-yayın kuruluşu gibi Umut Gazetesi olarak maruz kaldığımızı biliyoruz. Bundan sonra da aynı yasaklara ve engellemelere maruz kalacağımızı biliyoruz ama asla susmayacağız. Umut, engel tanımaz.
AKP’nin ve Saray’ın sözcülüğünü yapan, yalan haberleriyle gerçeklerin üstünü örtmeye çalışan havuz medyasına karşı tüm sansürlere ve engellemelere rağmen ezilenlerin yanında yer alacağız ve gerçeğin sesi olmaya devam edeceğiz.
Hiçbir yasak, sansür ve engelleme “umut”larımızı sindiremez. Sansürü umutgazetesi3.org adresi ile deliyoruz.

#UmutEngelTanımaz

Devam et...

Devrimciler Ölmez Unutmadık

TKP/ML savaşçısı İhsan parçacı'yı saygı ve özlemle anıyoruz.

Devam et...

Unutulan Sovyet Cumhuriyeti

Birinci dünya savasında osmanlı orduları  doğu cephesinde yenilgiye ugramışlardı. Enver Paşa bizat kendi komutasında, doğu cephesinde yeni bir harekata girişmek için uzun süreli bir hazirlık yapmıştı .  yüz bin kişilik  bir ordu ile rusları ansızın arkadan cevirip imha etmek  için orduyu  geçitvermez Alahuekber dağlarından geçirmek ister. Osmanlı ordusu daha ruslarla karşılaşmadan, 40 bin kişi Alahuekber daglarında  kara kışın öldürücu soğuğunda donar; bircogu sakat kalir. Dagları aşabilen 30- 40 bin kişilik birliklerle ruslara saldıran Enver Paşa  elindeki askerleri de bu çarpışmalardan kayberedek İstanbula döner. Rus orduları  ciddi bir direnişle karşılaşmadan  kuzey kürdistanın kuzey bölgelerini ve doğu karadenizi işgal eder.
Erzincana kadar gelen Rus orduları Dersimlilerin gayri nizami birlikleri tarafından durdurulurlar. Panik halinde geri çekilen Osmanlı ordusunun 28 ve 36. fırkaları Dersime sığinırlar ve orada korunurlar. 1. Rus Ordusu, Munzur dağları, sadak dağları ve Çardaklı bogazında cephe tutmuş, daha fazla ilerliyemiyordu.
1917 den sonra Rus ordusunda disiplin bozulmuş, askerler savaşmak istemiyorlardı ve özellikle sivil halka karşı silah kulanmıyorlardı. Rus ordusu Dersim cephesini  bir kaç kez kırmak için cılız girişimler yaptıysa da ,  gerek Dersim güçlerinin güçlü direnişi gerek rus ordusunda giderek hakim olan devrimci düşüncelerin etkisiyle askerlerin sivil halka karşı savaşmak istememeleri sonucu, bu girişimler başarıya ulaşamadı.
1917  Rusyada Ekim devrimi oldu ve bütün cephelerde devrimci akser konseyleri yönetime el koydu. Osmanlı ordusunu bozguna uğratan 1. Rus ordusunda da Bolşevik partisi üylerinden oluşan konsey yönetime el koymuş ve  Çar taraftarı general ve subayları tutuklamıştı. 1. Rus ordusunun yönetimine Gürcüstan  Sosyal Demokrat parti üyesi ve İşçi sovyetleri üyesi Arsak Cemalyan, Viktor Tedzaya,  karargah fotografçısı Esadze getirildiler. 1. Kızıl ordu   olarak askeri birlikler yeniden örgütlendirildiler. 1. Kızıl ordu yönetimi, komutayı alır almaz Osmanlı savaş esirlerine Bolşevik devriminin ilkeleri anlatarak serbest bırakıldılar. İstiyenin kızıl ordu ile birlikte kalabileceğini istiyenin ise gidebileceği söylendi. Yeni komuta konseyi, işgal bölgelerinde propaganda birlikleri oluşturarak  halkı kızıl orduya destek olmaya ve bölgelerinde yönetimi ele almak için hazırlık yapmaları ve komiteler oluşturmaları propagandasını yapıyordu.
Sovyet hütümeti bütün cephelerde savaşı durdurdu ve işgal bölgelerinden çekilecegini açıkladı. Bu savaşın emperyalist bir savaş olduğunu ve esas amacının Osmanlı topraklarını  paylaşmak olduğunu belgeleriyle açıkladı ve ingiltere iler  Çarlık rusyası arasında yapılan paylaşım anlaşmalarını açıkladı.
1.Kızıl ordu, Lenin ve Sovyet hükümetinin direktifleri doğrultusunda  24 kasım 1917 de Osmanlı hükümeti ile bir barış antlaşması imzaladı.  Antlaşma hükümlerine göre, kızıl ordu işgal bölgesinde üç ay içinde çekilecek ancak  çekildiği bölgelerde yönetimi yerel halkın  seçimle oluşturacağı konseylere devredecek,   Osmanlı hükümetinin de halkın  yönetimine saygı duyacağını ve tanıyacağını, osmanlı  idaresi ve ordusunun herhangi bir şekilde bu yönetimlere müdahale edemiyeceğini, herhangi bir karışıklık durumunda sovyet ve osmanlı hükümetlerinin ortak kararları ile ve bölgede oluşan hükümetin talebi doğrultusunda hareket edileceği,   ve benzeri hükümler yer almıştı.
Erzincanda mütareke imzalandıktan sonra,  osmanlı mütareke komisyonu başkanı  ve Enver Paşanın amcası, bu mütarekenin kağıt üzerinde kalmaya mahküm olduğunu ve bu toprakların osmanlı idaresine geçeceğini açıklamıştır.
Mütarekeden hemen sonra, 1.Kızıl ordu komtanı Arsak Cemalyan, Kürt,Türk ve Ermeni ileri gelenleri ile bir toplantı yaptı.bu toplantiya Ermeniler adina Muradov,kürtler adina Aliser ve alisan beyler, türkler adina istanbuldan gönderilen erzincan müftüsü katildilar. Bölgede nüfus sayımı na göre halk temsilcileri sayısı belirlendi ve en kısa zaman içinde Erzincan, Bayburt,  Dersim bölgelerini kapsıyacak 25 (ermeni kaynaklari 75 temsilci oldugunu söyler)halk temsilcisinin hemen belirlemesi çalışmalarına başlandı. Kızıl ordunun  desteği  ile çevre bölgelere  propaganda birlikleri seferber edildi.     Birinci  kızıl ordu parti ve askeri komitesi  Türk, Kürt ve Ermeni halkına ve emekçılerine çağrısı  adı altında ki bildiri bölgede büyük bir heyecan uyandırdı. Halk büyük bir heyecanla olanbitenleri anlamaya, istanbul hükümetini tanımamayı ve kendi hükümetini kurmaya başladı. Çarlık ordusu korkusuyla kaçanlar yerlerine döndünler.  Doğu ve Batı Dersim adına  toplantıya Katılan Alişan ve aliser beyler,  Bir araba ve  16 Atlı ile Dersime gitti ve Dersim ileri gelenleri ile bir toplantılar yaptı. Bu toplantılarda Dersimlilerin  Şuura hükümetine aktif şekilde katılmas ı kararlaştırıldı ve yapılan seçimlerle Hozat, Polemor, kızılkilise Mazgert ve Plurdan halk temsilcileri seçildi. Bu temsilcilerden ismi bilinenler, Use Seydali, Ağaye Piremed, Memo Loliz,, Ali, ve Çeko dur..Batı Dersimdende  Alişan Bey iki  Delege ile  gelir. Dersim delegeleri 8 bin kişilik bir askeri güçle Erzincan’a gelirler. Dersim Delegeleri Erzincan’a gelirken, Soveyt ordusu ve Ermeniler askeri törenle karşılar. Erizincan’da bulunan  5 Türk delegesi  karşılama törenlerine katılmıyorlar. Ermeni  temsilciler heyeti başkanı Muradof Paşa, törende bir konuşma yapar. Muradof Paşa, Ekim devriminin dünyadaki ve bölgedeki etkilerini anlattıktan sonra “ Türkler Kürtler ve Ermeniler kardeştir. Bizi birbirimize kırdıranlar emperyalistler ve onların yerli işbirlikçileridir. Biz çektiğimiz acıları unutuyoruz ve barış elimizi uzatıyoruz. Bütün  Kürt, Ermeni ve Türk rençberleri ve amaleleri birleşerek kendi şuuramızı kuralım. Bizim Sultanlara ihtiyacımız yoktur. Rus amalesi zalim Çarı devirerek kendi hükümetlerini kurdular, bizde birleşerek kendi hükümetimizi kuralım. Lenin ve Ordusu bizi destekliyor” dedi.
Daha sonra Dersim delegeleri, Belediye binasında düzenlenen, Türk, Ermeni delegeleri ve kızıl ordudaki siyasi komiserlerle tanışma toplantısına katıldılar. Dersim delegeleri toplu halde Kerimoğlu mahalesinde kendilerine tahsis edilen Misafirhanede kaldılar. Aynı hafta Cuma günü Erzincan Belediye Meydanında çevre köylerinde gelenlerinde katılımıyla büyük bir miting düzenlendi.  Erzincan tarihinde ilk defa böyle çoşkulu bir kitle gösterisine sahne oluyuordu. Ermeniler, Kürtler ve Türkler bayramlaşıyor, birbirlerini kutluyor , kucaklıyor ve birkaç  ay öncesine kadar sürüp gelen katliamları  kınıyorlardı. Halk artık kendi efendisi olacak, artık  kendi yöneticilerini kendisi seçecektir. Mitingde  kızıl ordudan bir yetkili de konuşma yaptı  Kızıl ordunun işgalci olmadığını, Çar generallerini işledikleri suçlardan dolayı yargılanacaklarını, işgalden zarar gören küçük esnaf ve zanaatçıların zararlarını karşılıyacaklarını, topraklarına el konulanların topraklarının  iade edileceğini ve zararlarının giderileceğini belirterek, Kurulan Erzincan  Rençber ve amale Şuurasına her türlü desteğin verileceğini söyledi. Mitingde Kürt Ermeni ve Türk  temsilcileri adına da konuşmalar yapıldı. Miting bir bayram havasına dönüşmüş, eski düşmanlar barışıyordu, eski güzel anılarını anlatarak nasıl  kapı-komşu ve iç içe kardesçe yaşadıklarını anlatıyorlardı.
Kerimoğlu mahalesindeki İbiş’in  büyük konağı  şuura toplantıları için  kulanılıyordu.  İşçi köylü temsilcileri  İbiş’in konağında aldıkları kararları Belediye binasında  çalışmalarını sürdüren komisiyonlara aktarıyor,  komisiyonlarda  kararları icraya koyardı.
Şuura bir halk iktidarı idi.  Şuura kararları, Bayburt, Erzincan ve Dersim komisyonları  kendi bölgelerinde yürütmekle görevli idi. Şuura kararlarını oy çokluğu ile alıyordu.
Şuura tartışmaları  Ermeni delegelerle Türk Delegeler arasında olurdu. Bir çok karar Türk delegelerin muhalefetine rağmen alınıyordu.
Şuuraya Kızıl ordunun ve RSDP(B) üyelerinin  askeri, sayasi, ve ekonomik desteği ile  kısa zamanda  gerçek bir iktidar oldu. İlk etapta, Sovyetlerdeki Kolhozların benzeri bir  kolektif üretim çiftlikleri oluşturuldu. Türk delegelerinin muhalefetine ragmen istihbarat ve askeri  örgüt  ve polis teşkilatı kuruldu. Maliye kanunu çıkarıldı ve  vergilerin Istanbul hükümetine değil, şuuraya ödenmesi  ve vergi miktarları  belirlendi. Toprak kanunu çıkarıldı, topraksız köylülere toprak dağıtıldı , tenkil komitesinin el koyduğu ermeni toprakları sahiplerine  iade edildi..
Türk temsilcileri  toprak kanununa özellikle engel olmak için ellerinden geleni yaptılar. Dersim delegeleri de bu tartışmalarda ikiye ayrıldılar. Türk ve Ermeni delegeleri arasında çok sert tartışmalar yapıldı ve kanun oy çokluğu ile çıkarıldı.
Osmanlı ordusu bölgeden çekilirken bölgede yeni bir illegal örgütlemeye gitti. Rus işgal güçlerini  rahatsız edecek askeri eylemlilikler için bazı türk köylülerini örgütleyip silahlandırmış ve istihbarat ağını  geliştirmişti.  Osmanlı ordusu bölgeden çekilirken Ermenilerin eylemlerine karşı kendilerini savunmak için türk köylerinene  askeri malzeme bırakmıştı. Ancak Rus ordusu bölgede olduğu sürece  Ermeni ve Türk çatışmasına meydan verilmedi ve bu silahlar da kulanılmadı. Ancak savaş öncesinde ve savaş süresi içinde oluşturulan Tenkil komitesi, cemiyeti islamiye, Kararkol örgütü gibi  İttihatçı örgütlenmeler, Çarlık ordusunun işgali dönemi boyunca faaliyetlerini gizli olarak yürüttüler. Şuura daki türk temsilciler Cemiyeti islamiye’nin insiyatifi altında idiler. Bu örgütlerin  yöneticileri ise İttihat ve Teraki  partisi yönetimi tarafından atanıyordu.
Ekim devriminin bölgedeki etkisi hissedilince, Kızıl ordunun ve Ermeni taşnak partisinin halkların kardesliği propagandasi Cemiyeti islamiyenin etkisini çok zayiflatti. Şuura faaliyetlerine katılan Türk köylüleri eskiden Ermeni korkusuyla desteklediği Cemiyeti İslamiyeye desteklerini çektiler hatta karakol örgütün elamanlarını kovdular ve faaliyetlerini ifşa ettiler. İttihat teraki Cemiyeti islamiyeti yeniden canlandırmak için Cafer beyi bölgeye gönderdi. Ancak Ekim devriminin bölgede yarattığı halkların kardeşligi öyle güçlenmişti ki Cafer bey fazla etkili olamadı. Bunun üzerine Mazhar Bey bölgeye görevli olarak gönderildi, oda başarılı olamayınca yerine Abdulmabut atandı. Abdulmabut  digerlerinden farklı bir strateji ile Erzincana geldi. O resmi olarak Erzincan Müftülügünü de üstlenmişti, ancak esas görevi Cemiyeti islamiyeyi canlandırmak ve Şuura hakimiyetini sınırlamak ve Türk ordusunun bölgeye girişinin zeminini hazırlamaktı. Abudulmabut Kızıl ordunun yavaş yavaş geri çekilmesinden cesaret alarak, Cemiyetin merkezini bizzat Erzincan Merkezdeki Camiilere aldırdı. Çalışma alanlarını 7 bölgeye ayırarak görevliler atadı ve propağanda grupları oluşturarak yoğun bir çalışma başlattı.
Abdulmabut, görünürde Şuura çalışmaları karşışında lakayıtsız görünmesine rağmen, fiiliyatta şuura hakimiyetini kırmak için elinden geleni yapıyordu. Ermenilerin ve Dersimlilerin Müslümanların mallarına el koyacaklarını ve müslümanları bölgeden kovacaklarını, Camileri depoya çevireceklerini, müslümanlığın yasaklanarak Rusyadaki gibi dinsizligi getireceklerini, gibi klasik anti-komünist propağandayı geliştirerek kitle desteği sağlamaya çalışıyordu. Müslümanların vergilerini Hırıstıyanlara ve dinsiz Şuura hükümetine verilmemesini, Vergileri ancak  Allah adına Sultanın toplama yetkisi olduğunu söyleyip müslüman köylerini haraca bağladı. Kızıl ordunun, Kirbuz ve Kolhozların halk içinde etkili olmak için verdiği Maddi destek, bu kuruluşları yoksul köylülerin  gözünde çok itibarlı kılmıştı. Cemiyeti İslamiye Kolhozların bu etkisini kırmak için  İstanbul hükümetinden çok böyük bir ödenek aldı ve müslüman köylülere yiyecek ve giyecek yardımı olarak dağıttı. Bütün bunlara rağmen Cemiyeti İslamiye tecrit  çemberini kıramadı. Müslüman ve Türk halkı da Ekim devriminin etikisi  ile Şuura çalışmalarını destekliyordu. Bunun üzerine Cemiyeti islamiye ve Karakol örgütü provakasyonlara başvurmaya  karar verdiler. Henüz kuruluş aşamasında olan  Erzincan Şuura hükümetinin askeri ve istihbarat birimleri, Şuura çalışmalarını destekliyen türk ve müslüman halkın desteği ile Cemiyeti İslamiyeyi suç üstü yakaladılar. Erzincan’ın Zetkig ve Mola  köylerindeki camiileri yakan Cemiyeti  İslamiye “Ermeniler camiilerimizi yaktılar” diyerek ortalığı karıştırmaya, müslüman halkı ayaklanmaya çağırdılar. Aynı zamanda  Karakol örgütünün ikinci adamı ve karakol örgütünün üyesi  Tayyar Bey halka silah silah dağıtırken  Şuura güçlerince suç üstü yakalandı. Bölge halkı  bunun üzerine Cemiyeti islamiyeye karşı ayaklandı, Tayar ve Abdulmabut  linç edilmek istenirken, Kızıl ordunun müdahalesi ile kurtarıldılar ve İstanbul hükümetinin isteği üzerine İstanbula gönderildiler.
Kızıl Ordunun 1918 Şubat sonuna kadar erzincanı boşaltması gerekiyordu. Kürt ve Ermenilerin daha fazla kalma istekleri  fazla etkili olmadı. Ermenilerin büyük çoğunluğu Taşnak ve hincak partisi taraftarı ve  Erivanda Menşevik hükümet kurarak Bolşeviklere karşı savaşıyorlardı. Erzincandaki 1.Kızıl ordu çok acil olarak Kafkasyadaki Menşevik hükümetlere karşı harekete geçme emri almıştı. Erzincan ve Çevresindeki  bazi Ermenilerin Bolşevik taraftarlığı fazla inandırıcı bulunmadı ve  Kürtlerde ise sosyalist düşünce hakim eğilim değildi.Bu nedenle Kızıl Ordu , Cemiyeti İslamiye ve İstanbul hükümetinin işgal planlarına karşı fazla bir şey yapmadan, Şuuraya istenilen destegi ve güvenceyi  vermeden çekildi.hatta kafkasyada osmanli ordusu ile isbirligi yaparak kurulan ulusal mensevik hükümetlerine karsi birlikte savastilar.
Kızıl Ordunun Erzincan’dan çekildigi gün Türk delegeler Şuura çalışmalarından çekildiklerini  ve İstanbul hükümetine bağlı olduklarını açıkladılar ve azınlık olmasına rağmen Şuura adına 9. Osmanlı ordusunu bölgeye davet ettiler.  Erzincan, Bayburt ve Dersimi saran şenlik ve coşkulu hava yerini tedirginliğe bırakıyordu.. Osmanlı Hükümetinin Sovyet hükümümeti ile yaptığı barış antlaşmasına uymıyacağı, böleyi işgal ederek Ermenileri kovacağı söylentileri yayılmaya başladı. Cemiyeti islamiye ise artık Ermenilere açıkça savaş çağrısı yapıyor ve Dersim delegelerini “cihad”a  kazanmak için yoğun çabalar harcıyor, etkili kişileri ve Subayları araya koyuyordu. Bu heyetlerin başlarından biri de gizli Azadi örgütü  sorumlusu Binbaşı Cibranlı Halit Bey idi. Cibranlı Halit Bey,  Dersim ileri gelenleri ile gizli görüşmelerde yaptı ve onlara, henüz ayaklanma ve savaş zamanı olmadığını, kürtlerin belli bir hazırlıktan sonra topluca ayaklanmaları halinde sonuç alabileceklerini telkin ve tavsiyelerinde bulundu. Seyit Rıza ve birkaç Dersim ileri gelenleri Cibranlı Halit Bey’in önerilerini kabul etti, hatta yazılı bir kayıt olmamasına rağmen, bazı söylentilere göre, Seyit rıza Müfrezesiyle birlikte Halit Beyin yanında osmanlı ordusuna katılarak Erzurum’a kadar gitmiş ve burada ermenilere yapılan katliamları görmüş ve suçsuz insanların, kadınların çocukların öldürülmesine isyan ederek   Binbaşı Halit bey ve Nuri Paşa nezdinde bazı çıkışlar yapmış, ancak onlardan azar işitince Erzurumu terk ederek Dersime dönmüştür.
Ancak  Türk hükümetinin bütün çabalarına rağmen, Dersimliler “Cihad”a karşı çıktılar ve “kim saldırıya geçerse ona karşı oluruz” açıklaması yaptılar.
Ermeni Delegeleri de son kez iyi niyet girişimi yaptılar ve  Türk tarafına “sorunları müzakere etme” çağrısı yaptılar.  “Türk Komitesindeki” bazı isimler buna  Cemiyeti İslamiye adına olumsuz cevap verdiler.  Aynı Çağrıyı Dersim delegeleri yeniledi , bu sefer Türk Komitesi olumlu cevap verdi. Ancak “ uzlaşma andlaşma toplantısında hiçbir sonuç alınmadı”. Türk komitesinin muhalefetine rağmen, çoğunluk kararıyla, her iki taraf beş gün içinde ellerindeki silahları Belediye Başkanı Mehmet Emin Bektaşi’nin adamlarına teslim etmesi gerekiyordu. Toplantıda Muradof Paşa Türk delegelere yönelik “ Osmanlının Ermenilere yaptıklarını herşeye rağmen, size mal etmeden  unuttuk ve birarada yaşamak için çabaladık, barış elimizi uzattık. Ancak siz osmanlı ordusunun yaptıklarına sahip çıkıyor ve kışkırtıcılık yapıyorsunuz. Siz böylece kendi halkınıza ihanet ediyorsunuz. Siz sizi bize karşı kırşkırtanların köleliğini yapıyorsunuz. Teslim olmıyacağız ve savaşacağız. Yanımızda Sovyetler Birliğinin Amelesi, rençberi ve askeri var, Kürdistanın ve Anadolunun  amalesi Rençberi ve milyonlarca yoksulu var.” Dedi ve Dersim delegelerine dönerek “ Dersimliler, Ittihatçılar ve Cemiyeti İslamiye sizi bize karşı kışkırtıyor. Ben 17 yıl Dersim Dağlarında yaşadım ve savaştım. Dersimliyi iyi tanırım. Dersimin savaş imkanını da bilirim. Ermeniler, Kürtler ve Türkler , Dersimde olduğu gibi, buralarda da kardeş gibi birarada yaşamalıdırlar. Tenkilden kaçan Ermenileri siz korudunuz, barındırdınız. Birliğimizi güçlendirelim, Türk, Kürt, Ermeni Rençberleri Şuurasını  Osmanlı ordusuna karşı koruyalım, gerekirse savaşalım.” Şeklinde duygusal bir konuşma yaptı.
Tanınan beş günlük süre içinde, Ermeniler, ellerindeki silahları, Türkler teslim etmediği takdirde geri almak kaydıyla silahlarını teslim ettiler. Beş gün sonra, Türkler silahları teslim etmediği için ermeniler silahlarını geri aldılar. Dersimlilerde Dersime döneceklerini bildirdiler.  Dersim Delegeleri dönmeden önce Türk ve Ermeni komitesi ile görüştüler ve tavırlarını bildirdiler. “  Şuura hükümeti Erzindanda güvenlikte değildir. Hükümet Merkezini Dersime taşıyalım. Dersim Türkleri ve Ermenilerinin birbirine karşı düşmanlıkları yoktur, bunlar şuura hükümetinin ve Dersim güclerinin güvencesine sahiptirler. Bizim Erzincan ve Bayburtta olayları önliyecek ve osmanlı ordusunun işgalini önliyecek gücümüz yok, ancak Dersime karşı saldırıya kim geçerse, savunacağız. Dersim deki  Ermenileri de Türk ordusuna karşı koruyacağız. Osmanlı Ordusunun veya  Ermeni birliklerinin Dersim üzerinden Erzincana saldırmalarına da müsaade etmiyeceğiz. Murat Suyunun doğusunda Ermeni Türk çatışmasına  izin vermeyiz. Dersimde  Ermenilerde Türklerde barış içinde yaşıyabilirler.” Dediler.
Böylece, savaş nedeniyle kan deryasına dönen  dünyadan ve bölgeden Dersimi tecrit ederek barış ve huzur içinde yaşayacaklarını zanediyorlardı. Dersim delegeleri daha Dersime gelir gelmez başları  Osmanlı ordusu ile derde girdi.
İttihat ve Terraki Hükümeti, kızıl ordu çekilir çekilmez hemen bölgeyi işgal etme hazırlıklarına başladı.  Sovyet hükümetinin Kafkasyada kurulan Menşevik hükümetlerle bu  arada Menşevik Ermeni hükümeti ile savaştığı bir dönemde, barış antlaşmasını uyulmasını istemesi ve ermenileri koruması düşünülemezdi. Osmanlı ordusu kızıl orduya yardım adı altında da Menşeviktirler diye Ermenilere karşı savaş açabilirdi. Ancak   Irak ve Suriye de İngiiliz ve Fransızlara karşı  cepheye sürülen birlikleri geri çekmek mümkün değildi ve Bölgede yeteri miktarda osmanlı  askeri birliği de yoktu. Erzincana en yakın askeri birlikler,  Paluya 10 km. Uzaklıktaki  Sekerat köyünde üsslenen 9. kolordu idi. Bu birlikler ancak Dersim üzerinden Erzincana gidebilirlerdi. 9. Kolordunun bazı birlikleri Doğu Dersim üzerinden Erzincana yürümek istedi. Dersimlilerin ihtarlarına  kulak asmayan binbaşı Hasan Lütfü bey ve askeri birlikleri Kızılkilise yakınlarında kuşatıldılar ve çetin çatışmalar yaşandı. İstanbul hükümeti  binbaşı Cibranlı Halit Beyi küçük bir askeri birlikle takrar arabulucu olarak dersime gönderdi. Halit Beyi, rus ordusu içindeki ayaklanmadan  ve ekim devriminden etkilenen  Erzincandaki şuura çalışmalarına  delege olarak katılan ve Ermeni katliamına karşı çıkan ve 1917 de alay komutanı iken istifa ederek Dersime sığınan  albay Hasan Vefa Bey karşılar.  Hasan Vefa bey aynı zamanda, Merkezi Yeşilyazıya taşınan şuura hükümetinin de askeri komutanı idi. Erzincan hükümetindeki Dersim delegeleri, birkaç Ermeni delegesi ve veHasan Vefa Bey  Şuura hükümetinin merkezinin Yeşilyazıya naklederek sürdürülmesi kararı almışlardı ve  Cibranlı Halit bey Dersime gelirken, şuura üyeleri Dersim aşiret liderleri ile Yezilyazıda toplantı halinde idiler. Hasan Vefa Bey ve dersim ileri gelenleri,  Hasan Lütfi bey  komutasındaki 9.kolordu birliklerinin, tekrar Paluya geri dönmesi ve Dersim üzerinden Erzincana saldırılmaması koşulu ile kuşatmayı kaldıracaklarını bildirirler. Ancak   Dersimlilerin uyarılarını dikate almadan gelen Hasan Lütfi bey dönüş için Dersimlilerden çekinmekte ve kendisine birkaç rehber verilmesini ister. Dersimliler yanlarına Mehmet Emin ile Hatifzade Yusuf beyi verirler. Hasan Lütfi bey, Peri suyuna kadar refakat ederek, oradan ayrılmak isterken bu iki kişiyi tutuklar, paluda  “divanı harp”te şuura çalışmalarına katıldıkları,  askere mukavemet ettikleri ve vatana ihanet ettikleri suçlamaları ile idama mahkum edilirler ve aynı gün asılırlar. bu olayda fkelenen Bazı Dersimliler Binbaşı Cibranlı Halit Beyin tutuklanmasını isterler, ancak Erzurumdan yeni dönen Seyit Rıza ve  Hasan Vefa bey buna karşı çıkarlar.
Dersim üzerinden Erzincana giremiyen Osmanlı ordusu Çapakçur ve Sıvas üzerinden Erzincana girdi. Direnen Ermeniler kurşuna dizilir. Ermeni halkı  Erzincanda ikinci defa katliama uğrar. Kurtulanlar, çoluk çocuğu ile dağlarda  gece gündüz ürkek adımlarla  yürüyerek ya Dersime sığındı ya da  Ermenistana gitmek için ızdıraplı yolculuğa başladı. Kimisi yollarda  açlıktan, soğuktan öldü, kimisi katledildi,  kimisi Ermenistana ulaşarak acı hatıralarıyla yaşamını sürdürdü. Kurtulanlar  erivanda uzun süre Dersim isimli bir dergi çıkarak geçmişlerini canlı tutmaya çalıştılar.
Siyasi ufku Dersim sınırlarını aşamıyan Dersim ileri gelenleri ise kangölüne dönen dünyada bir barış adası yaratamadılar. Dersim önce, dinsel ve ulusal olarak dört taraftan kuşatıldı ve tecrit edildi. Kendilerini batı Dersim olarak tanıtan ve Yeşilyazıdaki şuura yönetimine bağlı hisseden koçkiri halkının 1921 katledilmesi karşışında ciddi bir varlık gösteremiyen Yeşilyazı şuura yönetiminin artak varlığının hikmeti harbiyesi kalmamıştı ve 1921 de fehsedildi. Artık Dersimin kendisini koruması, kötü kaderinden kurtulması zorlaşmıştı. Bir türküde söylendiği gibi artık “goça ma bena goça Ermenu”.
M.Kemal Nutuk ta  Dersim konusunu çarpıtarak yazıyor. Erzurum kongresinden dönerken Erzincanda,  on gün zorunlu olarak kalıyor, gerekçesi de dersimlilerin yolları tuttuğu ve yol güvenliğinin olmadığıdır.  Daha sonra Sıvas kongresi sırasında Dersimlilerin Elazığ valisi Ali Galip in yardımıyla Sıvasta kongreyi basacağı yönündeki iddiasıdır. Bu iki iddia da yalan ve çarpıtmadır.
M. kemal Samsundan Erzuruma kadar gittigi bütün illerde askeri ve idarı erkandan ve ayandan biat görmüştür ama Dersimlilerden görmemistir, çünkü dersimliler M. Kemali değil, Yeşilyazıya taşınan hükümetin otoritesini tanımakta ve M. Kemalinde bu hükümeti tanımasını istemektedirler. M. Kemalin,  Erzincan hükümetinin hükümranklık alanı olan Erzinzan ve dersimde  izinsiz ve silahlı güçleri ile dolaşmasını istememektedirler. Erzincana müdahale edemiyorlar ama M. Kemalin silahlarıyla Dersim sınırları içinde seyhatına izin vermiyeceklerini bildirmişlerdir. Yine arabulucular ile yapılan görüşmelerde, ancak iki silahlı askerle geçişlerine izin verilmiştir ve geçiş güvenliğini de dersimliler sağlamıştır. M. Kemal silahlarını salklıyarak geçmiştir.
Sivas’a vardıktan sonra da ilginç bir olay yaşanmıştır. 1911 yılında ABD ye çalışmaya giden 23 veya 24 kişi olduğu söylenen bir grup dersimli  İstanbul samsun yolundan Dersime dönmektedirler. M. Kemalin sivasa vaardığı günlerde dersimlilerde sıvas cıvarlarındadır.Dersimli gurup  güvenlik nedeniyle sıvaş şehir dışında konaklar ve şehire 4 kişi yiyecek için gönderir. Şehire yiyecek için giden guruptan birisin başında fötr şapkası vardır. Çarşıda dolanırken, M. Kemal 4 yabancının şehirde alış veriş yaptığını ögrenir ve yanina getirilmelerini emreder. M: Kemal kısa bir sohbetten sonra bunların dersimli olduğunu ve ABD 8 yıl çalıştıklarını ögrenir ve sorguya aldırır. Kendilerine Elazığdaki  Vali Ali Galip ile ilişkelirinin olup olmadığını,  ne amaçla geldiklerini soruşturur. Sonuçta bunların gerçekten amerikadan dönen  işçiler olduğunu ögrenince, serbest bırakır ama o ara para sıkıntısı çeken M. Kemal bunların 8 yılda biriktirdiği bütün paralarında el koyar ve sıvas kongresini de bu para ile yapar. Konrgre bittikten sonrada Amerikan kız lisesindeki paralara el koyarak ankaraya gider. Nutuk adlı eserinde M. Kemalin, Dersimliler Alip Galipin yardımı ile sıvası basacakları hikayesinin gerkçek öyküsü budur ve gercegi yansitmaz.

DAVUT KURUN

Devam et...

YENİ KAPİTALİZMİN KÜLTÜRÜ; KAPİTALİZME EN BÜYÜKMEYDAN OKUYUŞ; ZANAATÇILIK

Kitap içersinde, son sayfasından aldığımyazı, kapitalizme karşı her türden meslekiunsurun tükenme noktasına geldiğine değiniyor yazar.Aynı zamanda "zanaatın nasıl işlediğini, " yeni kapitalist kültürüne " karşı herşeyin en iyisini yapmak isteyen usta veya zanaatçının meydan okuyacağından bahsediyor. 

Kıymetli bulduğumuz ve herkesin okumasında, kendine çevreye politik bakış açısına çok şeye katabilecek bir makale niteliğinde alıntı olduğunu düşünüyoruM. 

KAPİTALİZME EN BÜYÜKMEYDAN OKUYUŞ; ZANAATÇILIK

Yeni kapitalizmin kültürüne karşı koyabilcek üçüncü değer, zaanatçılıktır.Yeni kapitalizmin kültürüne en radikal meydan okumayı temsil eder fakat politikada tahayyül edilmesi en güç olandır.

Zanaatçılık,Kabaca yorumlandığında,bir şeyi o şeyin kendisi için iyi yapma arzusudur.Bütün insanlar birşeyi iyi yqapmanın verdiği tatmini yaşamak ve yaptığı şeye inanmak ister. Ama yeni düzen iş. eğitim,siyaset alanlarında bu arzuyu,tatmin etmez edemez. Yeni iş dünyası, bir şeyi o şeyin kendisi için iyi yapma arzusunun bir insanın yaşantısında yıllar yada on yıllar içinde kök salmasıan izin vermeyecek kadar hareketlidir. İnsanları hareketli işler için eğiten eğitim sistemi derine inme yerine kolaylığı tercih eder.Siyasi reformcu,yeni kültürü özel kurumlarda taklit ederek,yaptığı şeyle övünen ve onu sahiplenen bir zaantçıdan çok,sürekli yeni şeyler arayışında olan bir tüketici gibi davranır.

Zanatçılık,yeni iş ve eğitim kurumlarının ve de siyasi kurumların gerektirdiği idealleştirilmiş benliğe meydan okur.Bu,değişim konusunda usta bir benliktir,bir süreç ustasıdır.Abraham Moslow gibi psikologlar başlangıçtan bu benlik idealine hevesli,deneyime açık,büyüme kapasitesine sahip bir potansiyel güçler benliği olarak tanıtıp övmüşlerdir.Bir idealleştirilmiş benliğin aslında gerçek ve apaçık güçleri vardır ve zaanatçının alanı daha küçük ve daha korunaklıdır. Bir şeyi doğru yapma endişesi benliğin takıntılı unsurlarını harekete geçirir; birşeyi iyi yapmak, o zaman, bencilce bir sahipleniciliğe yol açabilir.Rekabet, Zanaatçılığın yabancı olduğu bir şey değildir ve iyi zanaatçı, ister bilgisayar programcısı olsun, ister müzisyen,ister marangoz olsun. yetersiz oalanlara ya da sadece o kadar iyi olmayanlara karşı bile son derece hoş görüsüz olabilir.

Tüm bu sebeplerden dolayı zanaatçılık, yeni kültürü idealleştirilen işçisinsinde, öğrencisinde ya da yurttaşında eksik olan bir değere sahiptir: bağlılık. Bu, takıntılı ve rekabetçi zanaatçının bir şeyi iyi yapmaya kendini adayabilmesinden çok, yaptığı şeyin nesnel değerine inandığı anlamına gelir.Bir insan. ancak ve ancak,kendi arzularaı dışında, hatta başkalarının vereceği ödüller alanı dışında duran bir objektif standarda inanıyorsa bir şeyin ne kadar iyi yapıldığını tarif etmek için " doğru ve düzgün" sözcüklerini kullanabilir. Nir şeyi, size hiçbirşey kazandırmasa da doğru yapmak,hakiki zanaatçılığın özüdür. Ve ancak menfaat gözetmeyen böyle bir bağlılık insanları duygusal olarak kuvetlendirebilir-en azından ben böyle düşünüyoru; aksi halde insanlar hayatta kalam mücadelesinde yenik düşerler. Yeni kapitalizmde bağlılığın,kurumsal sadakat açısından bakıldığında, niçin giderek daha az bulunur hale geldiğini zaten görmüştük. Bunun aksi akıl dışı olurdu-sana hiçbir söz vermeyen bir kuruma nasıl bağlanabilirisin? Bağlılık,yeni kültürün yetnek reçetesin de sakıncalı bir malzeme. Kendini adamak, zihinsel hareketliliğe ters düşer; yetenek,sorunu bulma değil sorunu çözme egzersizi olan SAT'de olduğu gibi, işlem tekniğine odaklanmıştır. Bu,kişinin gerçeklilikle ilgisinin kendi kontrolü dışında kesildiği anlamına gelir.

Bağlılık süeç-olara-benlik konusunda daha derin bir soru atar ortaya. Bağlılık kapanmayı, yani tek bir şey üzerinden yoğunlaşma uğruna olasılıklardan vazgeçmeyi gerektirir. Bir fırsatı kaçırabilirisiniz. Oys, ortaya çıkmakta olan kültür bireyler fırsatları kaçırmamaları yönünde muazzam bir baskı uyguluyor. Kültür, kapanma yerine feragati-özgür olmak için bağları, özelikle zaman içinde geliştirilmiş bağları koparmayı-nasihat ediyor.

Bu yüzden, bu sayfalarda incelemeye çalıştığım şey bir paradokstur: Giderek daha da yüzeyselleşen bir kültür vasıtasıyla kazanılmış iktidarın oluşturduğu yeni bir düzen. İnsanlar yaşama ancak ve ancak bir şeyi o şeyin kendisi için iyi yapmaya çalışarak demir atabildiğine göre,iş yerindeki okullardaki ve siyasetteki yüzeyselliğin zaferi bana kırılgan görünüyor. Bize bir sonraki temiz sayfayı açacak olan belki de aslında bu zayıflatılmış kültüre isyan etmek.

Bu yazı , "YENİ KAPİTALİZMİN KÜLTÜRÜ" adlı kitaptan alınmıştır. Yazı Richard Sennett' e aitir. Kitap Ayrıntı yayınlarında çevirisi ve basımı yapılmıştır.

Devam et...

ABDÜLCEMAL NASIR; DOĞU DEVRİMCİLERİ .

1 Ekimde Kahirede düzenlenen cenaze törenine 5 milyon kişi katıldı.Kalabalığın uzunluğu 10 kilometreyi buluyordu. Suudi Arabistan Kralı Faysal hariç tüm Arap liderler cenazeye katıldı. Arafat ve Kral Hüseyin açıkça ağlarken, Libya lideri Muammer Kaddafi üzüntüden iki kez bayıldı. Lübnanda çıkan Le Jour gazetesi Nasır'ın ölümünü "100 milyon Arap yetim kaldı" manşetiyle duyurdu.

Nasır; batılı siyasi karşıtlarına göre gadardı,ülkesine insanına acımıyordu.Zaten kapitalizmin kendisi vahşetten kandan beslenir, ama soru soran olmazdı. Vietnam'da ağar kimyasallar kullanırdı,fakat insnalık ve özgürlük hamiliği bitmezdi.

Nasır,ülkesi başta ezilen ülkelere ilham kaynağı olmuş 20 yy.olmasına rağmen hala birçok ülke batı sömürgesi tahayyülündeydi.Sömürgecilerin el koydukları yerler, batıdaki euro merkezli meritokratik tahayüle kalıyordu, böylece hiç bitmez işgalin altında dinmeyen bir sömürü baş gösteriyordu.

İşte böyle bir zamanda yeşeri verdi Nasır.Halkını İngiliz zulmünden kurtarmak için hür subaylarla genç ve emperyalizme düşman, dinamik bir halk darbesi gerçekleştirdi.Evet halk darbesi eşitsiz kuralsız ortamda silahı olmayan halkı için darbe yaptı.

Buda sanılanın aksine her darbe kötüdür fikrini,birçok dünya ülkesinde değişmesine neden oldu. Nasır'ın gerçekleştirdiği Devrim,20 yy'da hala batının çeşitli ülkelerince işgal altında olan Afrika'lı ülke halklarını heycanlandırıp cesaretlendirdi.

Nasır ve getirdiği genç devrim, sanayileşmeyi hızlandırma ve köylüleri topraklandırma gibi başarıların yanı sıra kadınların haklarını genişletme ve eğitimi yaygınlaştırma gibi önemli adımlar attı. kadınlar'a ,ezilen yoksula ve emperyalizmin baskısı altında yaşayan Ortadoğulu ülkelerede bir parça yürek verdi. Yemen'de halk devrimci bir tavır alarak camilerden örgütlenerek emperyalizme karşı savaşa geçti ve "Yemen Halk Cumhuriyeti"ni kurdu.

Nasır'ın devrimi sadece Ortadoğu'yu değil,Kuzey Afrika'yı ve birçok İslam ülkesini tesiri içine almıştı. Ve Nasır birleşik bir Birleşik Arap Devleti kurarak kıtasındaki halkları özgürleştirmeyi düşünmüştü.

Evet Nasır yok,Tarih bir kahramanını daha emelsizce alıp götürdü. Ve şimdi Irakta milyonları katleden ABD ve Batı emperyalizmi,dizginsiz,korkusuz; Korkuları Ortadoğu'da yeniden dolaşan Nasır'ın hayaleti.

Yaşasın doğu devrimcileri, yaşasın Nasır ve milyonlarca ezielnler.

Devam et...

Mustafa Suphilerin katilidir Yahya kaptan

"Bozkurt Kemal" bugün ADALET arar iken arkasında ki kiteleye sormadan birşey yaptı,1921'de "Mustafa Suphilerin" katledilmesine yardım eden "İtihatçı çete reisi Yahya Kaptan"ın mezarını ziyaret etti. Şimdi arkasından yürüyen kalabalığa sesleniyorum.Yahya Kaptan "Mustafa Suphilerin" katledilmesine yardım etmiştir,Burada Mustafa Suphileri haksız yere katleden kişinin mezarına gidip, el açan "BOZKURT KEMAL" neyin adaletini arıyor. KELLİ ADALET derken bundan dile geldik. Arkadaki kalabalık "SÜRÜ" psikoljisinin bir parçasıdır. Bu çakma yürüyüş, ne kemalizmi nede sermayeyi kurtaracak. Olmayan demokrasinin nöbetini tutanlar ile bu yürüyüşe katılan güruhların arasında bir fark yok.

CAANIM MARİA ,TKP'li MERYEM

Mari ölmeye hasret,binkere öldü öldü dirildi.Maria eşi ve yoldaşlarının katillerince,tecavüze uğradı. Her defasında daha bir acımasızca.Yahya kaptan ve diğer çetecilerin tecavüzüne maruz kaldı.

Kadınlığı RAHMİ PARAMPARÇA eteğinin her tarafı kan içinde,Maria Karadeniz e döndü ve dedi ki ALACAĞIN OLSUN,KARADENİZ KAPKARA KALASIN.Ölüm değildi kötü olan,yaşananlardı.

işte bir kadının ruhu, parçalanmış göğüsü eti, kemiği yağmalanmış kanı eteği .

Editör

Devam et...